Materyal rehberi
Doğal Materyaller
Alpaka Yünü
Alpaka, Güney Amerika’da yaygın olarak evcilleştirilen ve lamaya benzeyen bir deve türüdür. Özellikle, yünü için beslenmektedir.
Özellikler
İpekten daha yumuşaktır, kaşmirden daha nadir bulunur ve klasik yüne göre daha sıcak tutar.
Doğada 22 farklı renkte bulunur.
Termaldir ve ağırlık yapmadan sıcaklık sağlar.
Alerjiye neden olmaz.
Bakım
Alpaka yünü içeren giysiler daha fazla bakıma ihtiyaç duyar. Soğuk suda, hafif bir deterjanla elde yıkama ve gölgede kurutma önerilir.
Doğru bakım uygulanırsa tüylenme yapmaz ya da çekmez.
Angora yünü
Angora yünü, Angora tavşanlarından üretilir ve bu üretimin yaklaşık %90’ı Çin’de gerçekleşmektedir. Angora, özellikle kazak, hırka ve yelek gibi kışlık giysilerin üretiminde kullanılmaktadır.
Özellikler
Üretilen en hafif elyaftır.
Hafifliğine rağmen oldukça sıcak tutar.
Angora yünü kullanarak üretilen giysiler ciddi bakıma ihtiyaç duyar. Fazla yıkama parçalanmasına neden olabilir.
Güneşten uzak tutmak gerekir.
Bakım
Kuru temizleme, angora yünü için en ideal bakım yöntemidir ama elde soğuk su ile yıkama da mümkündür.
Angora yünü içeren giysilerin renk kaybını önlemek için yıkamada kullanılan suya tuz ekleyebilirsiniz.
Kabarıklığını yeniden elde etmek angora giysilerinizi 20 dakika buzdolabında bekletebilirsiniz.
Bambu
Bambu, hint kamışının özünden üretilen bir materyaldir. Tekstilde kullanılan bambu, genellikle Çin’den ithal edilmektedir.
Özellikler
Rahattır, anti-statiktir ve nefes almaya elverişlidir.
Nemi kolayca çeker ve çabuk kurur.
Alerjiye neden olmaz.
Buruşmaz.
Islanması halinde, dayanıklılığının %60’ını yitirir.
Maliyeti yüksektir.
Bakım
Bambudan üretilen giysiler 30°C ısıda yıkanabilir ve giysilerin yıkamadan önce ters çevrilmesi önerilir. Yumuşatıcı kullanımı gerekli değildir ve önerilmez.
DERİ
Deri, hayvan derisinden tabaklama metodu ile elde edilen doğal bir materyaldir. Dünyada, deri üretiminin büyük bir çoğunluğu Asya’da gerçekleşmektedir.
Özellikler
Sıcak tutar ve nefes almaya elverişlidir. Bu nedenle ayakkabı ve ceket üretiminde sıklıkla kullanılmaktadır. Suni deri, bu özelliğe sahip olmadığı için sıcak havalarda rahatsızlık verici olabilir.
Dayanıklıdır.
Pahalıdır.
Bakım
Deri ürünler, güneşten uzak serin bir alanda korunmalıdır. Plastik poşet veya çantaların içine konmamalıdır.
Deri bakımı için özellikle bu amaçla üretilen ürünler kullanılmalıdır.
İPEK
İpek, tırtıl ve ipek güvesi ile üretilen bir lif türüdür. Dünyadaki ipeğin yaklaşık %80’i Çin’de üretilmektedir. Süreç maliyetleri yüksek olmasa da genellikle pahalı olarak sınıflandırılan bir materyaldir.
Özellikler
Nefes almaya elverişlidir, sıcak havada serin ve soğuk havada sıcak tutar.
Yumuşak ve esnektir.
Kendi kendini temizleyebilen bir yapıya sahiptir. Bu yüzden, yıkama yerine havalandırmak yeterlidir.
Dünyadaki en pahalı kumaşlardan biridir.
Kolay buruşur ve sıklıkla ütü gerektirir.
Narindir, su leke yapar ve zamanla sararabilir. Aynı zamanda güneş ve sabun da zarar verir.
Bakım
İpek özel bakım gerektirir. Kuru temizleme önerilir. Elde yıkama için de fazla kimyasal içermeyen doğal bir sabun kullanmak gerekir. Aynı zamanda, bükme ve çekme ipek ürünlerin zarar görmesine neden olur.
JÜT
Jüt, aynı isimli bitkiden üretilen ve dünyadaki en uygun maliyetli elyaflardan biridir. Dünyadaki jüt yetiştiriciliği ve üretiminin yaklaşık %95’i Hindistan ve Bangladeş’te gerçekleşmektedir. Bu üretim, çevreye zarar vermez.
Özellikler
Esneme ve bükülme açısından oldukça idealdir. Bu yüzden halı, ambalaj ve çanta gibi ürünlerde kullanılır. Aynı zamanda, plastik poşetlere de iyi bir alternatiftir.
Nemli ortamlarda küflenebilir.
Kırılmaya ve parçalanmaya müsaittir.
Bakım
Kolay kırılıp parçalandığı için elde yıkanmalıdır ve narin davranılmalıdır. Özellikle ıslak jüt, kıvrılmamalı ya da bükülmemelidir.
Kaşmir
Kaşmir, paşmina ve diğer keçi türlerinden üretilen bir elyaf çeşididir. Çoğunlukla keçilerin tüy dökme dönemi olan bahar aylarında toplanır. Dünyada kullanılan kaşmirin yaklaşık %90’ı Moğolistan’dan gelmektedir.
Özellikler
Hafif ve rahattır.
Sıcaklığa kolay adapte olur.
Hafif oluşuna rağmen sıcak tutar.
Genellikle zaman içinde çeker.
Pahalıdır.
Bakım
Kaşmir giysiler elde yıkanmalıdır veya profesyonel kuru temizleme tercih edilmelidir.
Kaşmir giysiler askıya asılmamalıdır. Katlamak kaşmirin şeklinin aynı kalmasını sağlar.
Radyatör, kalorifer ve güneş ışığından uzak tutarak, kendiliğinden kurumaya bırakılmalıdır.
Kenevir
Kenevir ya da hint keneviri, aynı adlı bitkiden üretilen bir materyal türüdür. Ketene benzeyen bir dokuya sahiptir. Tekstil sektöründe, liyoselle birlikte karışık olarak da kullanılmaktadır.
Özellikler
Pamuktan üç kat daha fazla dayanıklıdır.
Nefes almaya elverişlidir.
Uzun ömürlüdür.
Anti bakteriyeldir ve ultraviyole ışıklara karşı dayanıklıdır.
Küfe ve çürümeye doğal bir şekilde dirençlidir.
Fiberleri ayrışmadan her yıkamada yumuşar.
Bakım
Narin kenevir giysileri, çamaşır makinesine koyarken önce bez bir poşetin içine yerleştirmek faydalıdır. Renkli kenevir ürünler ise soğuk suda yıkanmalıdır.
Yıkarken bir bardak beyaz sirke kullanmak tüm sabun ve deterjan kalıntılarını yok eder, aynı zamanda kumaşın güzel kokmasını sağlar.
KETEN
Keten, soğuk, tropik olmayan ülkelerde üretilen güçlü bir elyaf türüdür. Özellikle, Çin, Belçika, Fransa, Belarus ve Rusya’da üretimi yaygındır.
Özellikler
Nemi kolayca çeker ve çabuk kurur.
Antistatik ve antibakteriyeldir, alerji yapmaz.
Isıyı dengeler. Keten giyen biri pamuk giyen birine oranla 1.5 kat daha az ve viskoz giyen birine oranla 2 kat daha az terler.
Pamuğa oranla 12 kat daha dayanıklıdır.
Çabuk buruşur ve sıklıkla ütü gerektirir.
Pamuğa kıyasla, ıslanınca daha güçsüz hale gelir. Yıkamadan önce ters çevrilmelidir.
Bakım
Keten, çamaşır makinesinde yaklaşık 40°C ısıda yıkanmalıdır. Ütülerken de yüksek bir sıcaklık tercih edilmelidir.
KOYUN YÜNÜ
Koyun yünü, tekstil endüstrisinde kullanılan en eski hayvan elyafıdır. Dünyada kullanılan koyun yününün, büyük bir çoğunluğu Avustralya ve Yeni Zelanda’dan gelmektedir.
Özellikler
Koyun yünü, sıcaklığı dengeler ve nefes almaya elverişlidir.
Nemi çeker, buruşmaz ve çabuk düzleştirilebilir.
Kaşındırıcı olduğu için giyimi rahatsızlık verebilir.
Bakım
Koyun yününü yıkamak yerine havalandırmak yeterlidir.
Yıkamayı tercih edenler için el yıkaması veya çamaşır makinesinin yün programında yıkanması önerilmektedir. Klor içeren deterjanlarla yıkanmamalıdır.
Kürk
Kürk, pek çok hayvanın vücudunu kaplayan tüylere verilen isimdir. Kaban ve diğer kışlık giysilerin üretiminde kullanılmaktadır. Estetik görünümü ve sıcak tutma özelliği nedeni ile tercih edilmektedir. En yaygın olarak kullanılan kürkler vizon, kunduz, tilki, misk faresi ve rakundan elde edilmektedir. Çinçilla, vizon, astragan ve samur kürkü ise en pahalı çeşitlerdir.
Özellikler
Çok sıcak tutar ve rahattır.
Doğru bakımla, uzun süre boyunca kullanılabilir.
Dökülmeye meyillidir.
Bakım
Omuz şeklinin bozulmaması için her zaman sağlam, geniş ve destekli bir askıya asılmalıdır.
Doğal bir kürk, her sene profesyonel bir kürk temizleyicisi tarafından temizlenmelidir.
Pamuk
Pamuk, nemi iyi çeken, güçlü ve kolay işlenebilen bir dokuya sahiptir. Bu yüzden, moda sektöründe önemli bir yer edinmiştir. Genellikle ürünün esnekliğini ve kesimini iyileştirmek için farklı sentetik kumaşlarla bir arada kullanılır. Pamuk, dünyada Hindistan, Çin, Amerika ve Pakistan başta olmak üzere 90 ülkede üretilmektedir. Pamuk endüstrisi 200 milyondan daha fazla insana iş imkanı sağlamaktadır.
Özellikler
Yumuşaktır, elektriklenmez ve nefes almaya elverişlidir.
Alerjiye neden olmaz ve cildi tahriş etmez.
Çabuk buruşur.
Sık yıkama ile renk kaybı yaşayabilir.
Bakım
Pamuk, yüksek derecelere dayanıklı olduğu için %100 pamuk ürünler 60°C ısıda, pamuklu karışıma sahip ürünler 40°C ısıda yıkanabilir.
Tüylenmesini önlemek için pamuklu giysileri ters çevirip yıkamak faydalıdır.
MERİNOS YÜNÜ
Merinos yünü, Merinos koyunundan elde edilen bir yün çeşididir. Merinos koyunu, diğer koyunlara göre, zor kış koşullarına çok daha dayanıklıdır ve Avustralya, Yeni Zelanda ve Çin gibi ülkelerin soğuk dağlarında yaşamaya alışkındır. Merinos yünü, kazak ve kaban üretiminde yaygın olduğu kadar spor giyim ürünlerinin iç tabanında ve astarında da kullanılmaktadır.
Özellikler
Sıcaklığı korur, nefes almaya elverişlidir ve nemi çeker.
Normal yüne oranla daha yumuşaktır. Bu yüzden, hassas cilde sahip olanlar için idealdir.
Merinos yününde bulunan lanolin maddesi, yüne anti-bakteriyel özellik katar, alerjileri ve kokuyu önler.
Bakım
Merinos yününü, yıkamak yerine havalandırmak yeterlidir.
Hassas yıkama programında çamaşır makinesinde yıkamak da mümkündür. Ancak, su serin veya ılık olmalıdır. Sıcak su, merinos yününden yapılan giysilerin çekmesine neden olabilir. Aynı zamanda, klor içeren deterjanlarla yıkanmamalıdır.
Organik Pamuk
Organik pamuk geleneksel yöntemlerle, kimyasal madde kullanılmadan üretilen pamuk türüdür. Aynı zamanda, tohumlarının genetiği ile oynanmamıştır.
Özellikler
Organik pamuk yumuşaktır, elektriklenmez ve nefes almaya elverişlidir.
Alerjiye neden olmaz ve cildi tahriş etmez.
Çabuk tüylenir ve buruşur.
Sık yıkama ile renk kaybı yaşayabilir.
Bakım
Rami
Rami, aynı isimli bitkiden üretilen, dayanıklı bir lif türüdür. Tropik iklimlerde yetişen bu bitkinin liflere ayrılması zorlu süreçlerden oluşmaktadır. Dünyadaki en büyük rami üreticileri Çin, Tayvan, Kore, Filipinler ve Brezilya’da yer almaktadır.
Özellikler
Suyu kolayca çeker ve çabuk kurur.
Bakteri, küf, güneş ve hava koşullarına karşı dirençlidir.
Kalitelidir ve ketenle ipeğin karışımına benzeyen bir dokuya sahiptir.
Eğer doğru şekilde bakımı yapılmazsa, esneme sorunu yaşanabilir.
Bakım
Küçülmeyi ve esnemeyi önlemek için elde ya da makinede soğuk derecelerde yıkanmalıdır.
TİFTİK
Tiftik, Angora keçisinden elde edilen ipeğe benzeyen bir kumaş türüdür. Kaşmir ve ipekle aynı kategoride kabul edilen lüks bir materyaldir. Dünyada üretilen tiftiğin yaklaşık %50’si Güney Amerika’da yer alan 12 çiftlikten elde edilmektedir.
Özellikler
Yumuşak ve dayanıklıdır.
Elektriklenmez ve kolayca düzleştirilebilir.
Yalıtım açısından başarılıdır, sıcak yaz aylarında bile serin kalır.
Bakım
Tiftik yünü ürünleri yıkamak yerine havalandırmak yeterlidir.
Yıkanması halinde, elde yıkama ya da makinede yün programı tercih edilmelidir. Klor içeren deterjanlar kullanılmamalıdır ve düz bir alanda kurutulmalıdır.
Petrol Bazlı Suni Materyaller
AKRİLİK
Akrilik, petrol bazlı ve polimerden elde edilen sentetik bir materyal türüdür. Akrilik üretimi başlıca Türkiye, Hindistan, Meksika, Güney Amerika ve Uzak Doğu’da gerçekleşmektedir.
Akrilik, özellikle triko, suni kürk, iç çamaşırı ve outdoor ürünlerinin üretiminde kullanılmaktadır. Yüne kıyasla çok daha ucuzdur, bu yüzden bir alternatif oluşturmaktadır. Genellikle tiftik ve pamuk gibi başka materyallerle birlikte kullanılmaktadır.
Özellikler
Hafif ve yumuşaktır.
Kaşıntı yapmaz.
Çabuk kurur ve buruşmaz.
Yün kadar sıcak tutmaz.
Kolaylıkla tutuşabilir.
Bakım
Akrilik içeren giysiler, çekmeyi önlemek için 30 dereceden daha yüksek ısıda yıkanmamalıdır.
ELASTAN
Elastan, poliüretandan elde edilen petrol bazlı bir materyal türüdür. Aynı zaman spandex veya likra olarak da bilinir. Elastan üretiminin çoğu Çin, Amerika, Hindistan, Pakistan ve Brezilya’da gerçekleşmektedir.
Elastan, elastikiyet katmak için daima başka materyal ve kumaşlarla bir arada kullanılmaktadır. Daha çok iç giyim, çorap, tayt ve mayoların üretiminde tercih edilmektedir. Aynı zamanda, kot pantolon ve spor giyimde de pamukla birlikte küçük bir oranda kullanılmaktadır.
Özellikler
Elastiktir.
Isı direnci düşüktür.
Bakım
Elastan içeren giysiler 30–40°C dereceden yüksek ısıda yıkanmamalıdır.
Isı direnci düşük olduğu için ütülerken ters çevirmek faydalıdır.
POLİAMİD
Poliamid, petrol endüstrisinde kullanılan ürünlerin hammaddesini oluşturan sentetik bir fiber grubudur. Poliamidler arasında en bilineni naylondur. Naylon, ipeğin ucuz bir alternatifi olarak da değerlendirilmektedir. Poliamid üretiminin büyük bir çoğunluğu Almanya, Amerika ve Çin’de gerçekleşmektedir.
Poliamid, genellikle çorap, tayt, iç çamaşırı, kazak, kaban ve spor giyimde kullanılmaktadır. Pamuk, viskoz ve modal ile birlikte harmanlanmaktadır.
Özellikler
Kolayca aşınmaz ve hızlı kurur.
Ütü gerektirmez.
Isı direnci düşüktür.
Bakım
Sentetik materyallerin çoğu gibi poliamid de ısıya duyarlıdır. Bu nedenle, yüksek derece sıcaklıkta yıkanmamalıdır. Aynı zamanda, poliamid içeren narin iç çamaşırı ve taytların elde yıkanması önerilir.
Polipropilen
Polipropilen, petrol endüstrisinin atıklarından elde edilen termoplastik bir materyaldir. Dünyada polipropilen üretimi, başta Çin olmak üzere Asya ülkelerinde gerçekleşmektedir. Bu üretim, hızlı ve ucuz süreçlerden oluşmaktadır. Özellikle, bornoz, çorap, iç çamaşırı ve spor giyim ürünlerinde tercih edilmektedir. Genellikle pamuk ve yünle beraber kullanılmaktadır.
Özellikler
Elastiktir, kimyasal maddelere ve mikroorganizmalara karşı dirençlidir.
Antibakteriyeldir.
Çabuk buruşur.
Zarar görmesi halinde onarımı zordur.
Bakım
POLİÜRETAN
Poliüretan, petrolden üretilen bir materyaldir. Üretimi çoğunluklu olarak Almanya, Amerika ve Çin’de gerçekleşmektedir. Özellikle su geçirmeyen ürünlerin üretiminde tercih edilmektedir ve daha ucuz olduğu için hakiki deriye alternatif olarak da değerlendirilmektedir.
Özellikler
Dayanıklıdır, sağlamdır ve nefes almaya elverişlidir.
Sıcağa ve neme dirençlidir.
Bakım
Neme dayanıklı olduğu için lekeler ıslak sünger veya sabun yardımı ile çıkarılabilir.
POLYESTER
Polyester, petrolden elde edilen ve dünyada en çok üretilen tekstil materyalidir. En yaygın varyasyonu plastik şişelerin de yapıldığı PET’ten üretilir. Dünyadaki polyester üretiminin çoğu Çin, Hindistan ve Güney Asya’da gerçekleşir.
Polyester, yıllık 22.67 bilyon tondan fazla üretimle moda sektörünü domine etmektedir. Sektörde polyester tek başına ya da yün, pamuk, naylon gibi farklı materyallerle birlikte kullanılmaktadır. Aynı zamanda, spor giyimde de tercih edilmektedir.
Özellikler
Güçlü, dayanıklı ve esnektir.
Kimyasal maddelere dayanıklı olduğu için çekme yapmaz, küçülmez ve buruşmaz.
Geçirgen değildir ve vücuda yapışır.
Nefes almaya elverişli olmadığı için terleme yapar.
Antibakteriyel değildir ve daha sık yıkama gerektirir.
Yüksek sıcaklıklara dayanıklı değildir.
Bakım
Polyester içeren giysiler 40°C ısıda yıkanmalıdır.
Ters çevirip ütülenmesi önerilir.
Bitki Bazlı Suni Materyaller
ASETAT
Asetat, pamuk artıklarından ve odun selülözünden elde edilen bir materyaldir. İlk defa, 1920’li yıllarda Celanese isimli bir İngiliz şirketi tarafından diasetat pamuk olarak üretilmiştir. Daha sonra, Amerikan şirketlerinin ilgisiyle üretimi giderek artmıştır. Günümüzde, Amerika asetat üretiminde lider durumdadır.
Asetat, özellikle gelinliklerde kullanılmaktadır. Yumuşak oluşu nedeniyle ipeğe alternatif olarak tercih edilmektedir. Aynı zamanda, pijama ve astarlarda da kullanılmaktadır.
Özellikler
Cildi rahatsız etmez, ipek gibi yumuşaktır.
Suyu kolayca çeker ve çabuk kurur.
Çekme yapmaz ve bu nedenle dikim için alınan ölçülerde sorun yaşanmaz.
Kolayca lekelenmez, lekelenmesi halinde ise temizlemesi kolaydır.
Çabuk tutuşabilir.
Kolay kırışır.
Bakım
Ürün yıkama için uygunsa, elde ve soğuk suda yıkama önerilmektedir. Aksi halde, kuru temizleme tercih edilmelidir.
Ütülerken düşük sıcaklık ve bez kullanımı önerilmektedir.
CUPRO
Selülöz ve pamuk elyaflarından elde edilen cupro ya da diğer ismiyle bakır ipeği, üretim sürecinde bakır ve amonyumun kullanıldığı bir kimyasal işlemden geçmektedir. Suni ipeğe benzer bir yapıya sahiptir ancak pamuk gibi nefes almaya elverişlidir. Cupro, triko, iç çamaşırı, elbise ve bluzlarda kullanılmaktadır.
İlk defa 1900’lü yılların başında Almanya’da üretilen cupro, şu anda yoğunluklu olarak Japonya’da üretilmektedir.
Özellikler
Dayanıklıdır, esneme yapmaz.
Yumuşaktır ve ipeğe alternatif olarak tercih edilebilir.
Kolayca buruşmaz veya küçülmez.
Nemi çeker.
Çabuk lekelenir.
Bakım
40 derecede yıkama önerilmektedir. Beyazlatıcı kullanılmamalıdır. Kuru temizleme mümkündür.
Ortalama bir ısıda ütülenmelidir.
LİYOSEL
Okaliptus, meşe ve huş gibi ağaçların selülözünden üretilen liyosel, kapalı devre sisteminde amin oksit içeren bir kimyasal işlemle ortaya çıkar. Tencel ismiyle de bilinen bu materyal, ilk defa Amerika’da üretilmiştir. Günümüzde, liyosel üretiminin büyük bir çoğunluğu Avusturya’da bulunan Lenzing AG şirketi tarafından yapılmaktadır. Liyosel, giyimin her alanında kullanılabilir.
Özellikler
Yumuşak, pürüzsüz ve hafiftir.
Kolayca kırışmayan, elastik ve güçlü bir yapıya sahiptir.
Antibakteriyeldir, nemi iyi çeker ve terleme yapmaz.
Çevre dostu diğer materyallere göre liyoselin üretim maliyeti daha yüksektir.
Renklendirme işlemi kolay değildir.
Bakım
Ilık ya da sıcak suda fazla kimyasal içermeyen bir deterjanla yıkanmalıdır. Aynı zamanda ürünü sıkmamak gerekir.
Yüksek sıcaklıkta ütülememek gereklidir.
MODAL
Modal, kayın ağacından üretilen bir suni ipek türüdür. İlk defa 1950 yıllarında Japonya’da üretilmiştir. Günümüzde, dünyadaki en önemli modal üreticisi Çin’dir. Çin dışında, Hindistan, Filipinler ve Avusturya’da da önemli derecede modal üretimi gerçekleşmektedir. Modal, genel olarak spor giyim, iç giyim, tişört, gece giyim, bornoz ve çarşaf yapımında kullanılmaktadır.
Özellikler
Bakım
VİSKON
Viskon; okaliptus, çam ve kayın ağacı gibi ağaçlardan ve soya, bambu ve şeker kamışı gibi bitkilerden üretilen selüloz bazlı bir materyaldir. Katı bir kumaşa dönüşmesi için kimyasal işlemden geçirilmektedir. Viskon, giyim ürünlerinin pek çoğu için tercih edilmektedir.
Viskon üretimi 19. yüzyılda İngiltere’de başlamış olsa da günümüzde en büyük viskon üreticisi Çin’dir.
Özellikler
Yumuşak ve rahattır.
Nefes almaya elverişlidir.
Nemi iyi çeker.
Çabuk yanabilir veya tutuşabilir.
Çekmeye, esnemeye ve buruşmaya meyillidir.
Islandığında dayanıklılığını yitirir.
Bakım
Kuru temizleme önerilir çünkü makinede yıkamak materyale zarar verebilir.
Kumaş hala nemliyken en düşük ısıda ütülenmesi önerilir.
Kumaş Türleri
BROKAR
Brokar, sırma ya da gümüş ile işlenmiş bir kumaş türüdür. Nakışlı gibi görünür ama desen işlenmiştir. Geleneksel olarak Hindistan, Çin ve Latin Amerika’da giyilmektedir. Avrupa’da 13. yüzyıldan beri bilinmektedir ve İtalyanca işlemek anlamına gelen “broccare” kelimesinden türetilmiştir.
Brokar; pamuk, ipek ve keten gibi doğal materyallerden ya da polyester gibi sentetik materyallerden elde edilebilir. Genellikle çiçek deseni tercih edilir. Günümüzde gelinlik, abiye elbise, etek ve ev dekorunda sıklıkla kullanılmaktadır.
Özellikler
Özel ve lüks bir görünüme sahiptir.
Yüksek ısılara dayanıklı değildir.
Esnekliğini kolayca yitirir.
Bakım
Brokar ürünlerin etiketinde yer alan yıkama talimatlarını okumak önemlidir. Genellikle elde yıkama ve kuru temizleme önerilir.
Yüksek ısıda ütülenmemelidir ve ütülemeden önce ters çevrilmelidir.
Güneş ışığından korumak gerekir.
DANTEL
Dantel, makine veya el işi ile örülen ya da işlenen bir dokuma çeşididir. Genellikle pamuk veya ipekten elde edilir. İşlenmiş bir dokuya sahiptir.
Nakış ile benzer özellikler taşır. Ancak, dantel kumaşa doğrudan uygulanan bir tekniktir. Nakış ise kumaşın üstüne işlenir.
Özellikler
Feminen ve romantik görünümlüdür.
Günlük veya özel günlerde tercih edilebilir.
Nefes almaya elverişlidir ve hoş bir dokusu vardır.
Kolayca zarar görebilir.
Doğal materyallerle elde edilen dantel ürünler oldukça pahalıdır.
Bakım
Dantelli ürünler kuru temizlemeye verilmelidir veya elde yıkanmalıdır.
Kaliteli dantel ürünlerin sararmasını önlemek için, mavi renkte bir beze sarılarak saklanabilir.
DENİM
Kot ya da denim; genellikle pamuktan elde edilmektedir. Ancak, günümüzde elastan ve polyester gibi materyallerle bir arada da kullanılmaktadır. Yapıldığı özel üretim şekli sayesinde denim, mavi renk kazanmaktadır.
Denim, ilk defa Fransa’nın Nîmes şehrinde üretilmistir ve “serge de Nîmes” olarak isimlendirilmiştir. Bugünkü denim, tam olarak bu isimden gelmektedir. 19. yüzyılda özellikle ABD’de Levi Strauss’un işçileri için yaptığı kot pantolonlarla popülarite kazanmıştır.
Özellikler
Uzun ömürlü ve güçlüdür.
Nefes almaya elverişlidir.
Ağır ya da sert olabilir.
Sık yıkama ve kullanım sonucunda rengi solabilir.
Bakım
Soğuk ısıda yıkama ve orta ısıda kurutma önerilir.
Yüksek ısıda ütülenebilir.
FİTİLLİ KADİFE
Fitilli kadife; genellikle pamuk kullanarak çizgili olarak dokunan bir kumaştır. Paralel şekilde dizilmiş çizgileri takip ederek dokunur. Polyesterden üretilen fitilli kadife türleri de bulunmaktadır. Özellikle pantolon, elbise, gömlek, takım elbise ve ceket üretiminde tercih edilir.
Daha önce üretilmeye başlansa da, fitilli kadife özellikle 18. yüzyılda Manchester’da popüler hale gelmiştir. Fabrikada giyime uygun olduğu için tercih edilmiştir. Bu nedenle, fitilli kadife kimi Avrupa ülkelerinde Manchester olarak da bilinmektedir. 1960’lı ve 1970’li yıllarda üniversite öğrencileri arasında yeniden popüler hale gelmiştir.
Özellikler
Sıcak tutar, nefes almaya elverişlidir ve dayanıklıdır.
Yumuşak ve rahattır.
Çabuk kırışır.
Dayanıklı olsa da sık kullanımda yıpranır.
Bakım
Fitilli kadife, ılık ya da soğuk ısıda çamaşır makinesinde yıkanabilir. Sıcak su, çekmesine neden olabilir. Ürünlerin yıkama talimatlarına bakmakta fayda vardır. Kimi ceketler için sadece kuru temizleme önerilmektedir.
Ütüleme sırasında ise ters yüz edilmelidir.
GORE-TEX
Gore-Tex, aynı isimli marka tarafından üretilen sentetik ve su geçirmez bir materyaldir. Ceket, bot ve sırt çantası gibi ürünlerde kullanımı yaygındır. Özellikle outdoor aktiviteleri ile ilişkili ürünlerde daha sık tercih edilmektedir.
Özellikler
Su geçirmez.
Rüzgar geçirmez.
Nefes almaya elverişlidir.
UV ışıklara karşı dirençlidir.
Bakımı zordur.
Bakım
Az miktar deterjan kullanarak (40°C ısıda yıkanabilir. Iki defa durulamak faydalıdır. Toz deterjan, yumuşatıcı ve leke sökücü gibi kimyasallar kullanılmamalıdır.
Kurutma makinesi ile hassas programda kurutulmalıdır. Eğer kurutma makinesi seçeneği yoksa, havlu yardımı ile düşük ısıda ve buharsız olarak ütülenmelidir.
JARSE
Esnek dokunmuş bir kumaş türüdür. Jarse; isim olarak Kanal Adaları’nın en büyüğü Jersey’den gelmektedir.
Genellikle pamuktan üretilir. Yün ve ketenle karıştırılır. Sentetik materyaller de karışıma eklenmektedir.
Tişört, kazak, elbise, pijama, çorap ve iç çamaşırı gibi pek çok ürün jarseden elde edilebilir. Aynı zamanda, yatak çarşaflarında da jarse kullanılmaktadır.
Özellikler
Boy ve enden genişleme açısından esnektir.
Yumuşak ama dayanıklıdır.
Kolay buruşmaz.
Eğer sökülürse tamamen bozulabilir.
Kesilmesi halinde kıvrılabilir.
Pamuktan üretilen jarse ürünler çekebilir.
Bakım
Çamaşır makinesinde yıkanabilir
KADİFE
Kadife, ince ve sık tüylerle kaplı dokuma bir kumaştır. Yumuşak bir dokusu vardır.
Kadife, sentetik ya da doğal kumaşlardan elde edilebilir. En nadir bulunan ipektendir. Bugün ipek kadife olarak satılan pek çok ürün aslında suni ipek içermektedir. Kadife yapımında pamuk da kullanılmaktadır, ancak daha az lüks özellik taşır.
Özellikler
Yumuşak ve lükstür.
Kış mevsimi için elverişlidir.
Sık kullanım halinde çabuk eskiyebilir.
Temizlemesi ve yıkaması zordur.
Toz toplar.
Göreceği az bir zarar bile tüm dokusunu zedeler.
Bakım
İpekten elde edilen kadife için kuru temizleme önerilir. Pamuklu kadife yıkanabilir veya kuru temizlemeye verilebilir.
Ürünler yıkama ve ütülemeden önce mutlaka ters çevrilmelidir.
KANVAS
Kanvas, genellikle pamuk ve ketenden elde edilen dayanıklı bir kumaş türüdür. Geçmişte daha çok kenevirden yapıldığı için Latince kenevir anlamına gelen canvas kelimesinden türetilmiştir.
Sert ve dayanıklı yapısı ile bilinir. Sentetik materyaller karışıma eklenirse su geçirmez hale gelir ve outdoor aktiviteleri için kullanılabilir. Aynı zamanda sneaker, çanta ve çadır üretiminde de tercih edilmektedir.
Özellikler
Dayanıklıdır.
Küflenme yapmaz.
Az bakım gerektirir.
Yanlış yıkama ile şekli bozulabilir.
Üretiminde çevreye zarar verilir.
Bakım
Kanvas ürünlerin etiketinde yer alan yıkama talimatlarını okumak önemlidir. Genellikle soğuk ısıda ve hassas deterjan kullanarak çamaşır makinesinde yıkamak yeterlidir.
Güneşte kurutma önerilir. Yapıldığı materyale göre ütüleme ayarları göz sıcaklığı bulundurulmalıdır. Sentetik içeren kanvas ürünler düşük ısıda, pamuk ve keten içeren kanvas ürünler yüksek ısıda ütülenebilir.
ÖRGÜ
Örgü materyaller; esnek veya türetilerek örülür. Esnek üretilen ürünler daha yaygındır, ancak daha çabuk zarar görür. Türetilerek örülen materyaller ise daha güçlüdür. Örgü için en çok pamuk ve viskon kullanılır.
Triko ve örgü materyaller; örme tekniği olarak farklılık göstermektedir. Örgü; özellikle kazak, hırka, şapka, eldiven ve atkı üretiminde tercih edilmektedir.
Özellikler
Esnektir.
Tasarım olarak çok fazla desen elde edilebilir.
Geçirgendir.
Daha az koruma sağlar, opaklığı azdır.
Çabuk buruşur.
Trikodan daha az ömürlüdür.
Bakım
Soğuk su ile elde yıkama önerilir. Etiketinde yer alan yıkama talimatları kontrol edilmelidir.
PAZEN
Pazen, yumuşak ve havlı bir kumaş türüdür. Genellikle yünden yapılır. Kimi zaman pamuk ve sentetik materyallerden de üretilmektedir. Özellikle ekoseli ürünlerin yapımında, yatak çarşafları ve pijama üretiminde tercih edilir.
Özellikler
Yumuşaktır.
Sıcak tutar.
Nem geçirmez.
Bakım
Çekmeyi önlemek için düşük ısıda yıkanmalıdır.
Hassaslar için uygun deterjan kullanılmalıdır.
Ütülemeden önce ters çevrilmelidir.
POLAR
Polar, sentetik materyaller kullanILarak elde edilen bir kumaş türüdür. Massachusetts’te yer alan Malden Mills şirketinin ürettiği hızlı kuruyan ve kış ayları için ideal olan polar ceketler sayesinde popülarite kazanmıştır.
Özellikler
Yünden daha yumuşak ve daha hafiftir.
Nefes almaya elverişlidir.
Çabuk kurur ve nem geçirmez.
Elektriklenir.
Ateşe dayanıklı değildir.
Bakım
Yıkamadan önce fermuarları çekilmelidir ve ters çevrilmelidir.
Düşük ısıda ve hassas programda yıkanmalıdır.
Hassas ürünler için uygun bir deterjan kullanılmalıdır.
Yumuşatıcı tercih edilmemelidir.
SATEN
Üretildiği teknik nedeni ile satenin oldukça yumuşak bir dokusu vardır. Parlak bir görünümdedir. Bir yüzü daha ipeksi, diğer yüzü ise mattır.
Genellikle ipek, polyester ve naylondan elde edilen bir kumaştır. En lüks ve yumuşak saten, ipekten elde edilir.
Özellikler
Lüks bir görünüme sahiptir.
Çok amaçlı kullanılabilir.
Yumuşak bir dokuya sahiptir.
Çabuk aşınır.
Bakım gerektirir.
Dikimi zordur.
Bakım
İpekli saten için kuru temizleme önerilir. Polyester saten ise hassas deterjanlarla yıkanabilir.
Saten ürünler kururken askıya asılmalıdır.
Ütülerken iç yüzünden ütülenmeli ve düşük bir ısı derecesi tercih edilmelidir.
ŞİFON
Şifon; pamuk ve ipek gibi doğal materyaller ve polyester gibi sentetik materyallerden üretilen bir kumaştır. Şifon yapımında kullanılan kumaş önce düğümlenir, daha sonra örülür. Şifon, Fransızca kökenli bir kelimedir ve “giysi” anlamına gelmektedir. Özellikle gece elbiseleri, bluz, gömlek, iç çamaşırı ve şal üretiminde tercih edilmektedir.
Özellikler
İnce ve yumuşak bir dokuya sahiptir.
Serinlik sağlar.
Özellikle ipek şifon kolayca boyanabilir.
Polyester şifon nefes almaya elverişsizdir ve kolayca zarar görebilir.
İpek şifonun bakımı zordur.
Bakım
İpek şifon elde yıkanmalıdır. Sentetik kumaşlardan elde edilen şifon ürünler ise makinede soğuk ısıda yıkanabilir.
TÜL
Tül makine yapımı bir kumaş türüdür. Genellikle duvak yapımı ve gelinlik üretiminde tercih edilir. İpek, pamuk, suni ipek gibi farklı materyallerden üretilebilir. Tül, isim olarak Fransa’da bir bölge olan Tulle’den gelmektedir. Bu bölge 18. yüzyılda ipek ve dantel üretimi ile tanınmıştır.
Özellikler
Hafiftir, etek ve elbiselere eklendiğinde ağırlık yapmaz.
Narin ve yumuşak bir görünüme sahiptir.
Şeklini korur.
Bakım
Leke çıkarmak için hassas bir leke sökücü kullanılmalıdır.
Elde ılık su ile yıkanması önerilir. Makinede yıkanacaksa mutlaka çamaşır torbası tercih edilmelidir.
Kurutma makinesinde kurutulmamalıdır, sadece asarak kurutmak yeterlidir.
TÜVİT
Tüvit; genellikle taranmış yünden yapılan bir kumaş türüdür. Günümüzde ipek, kaşmi, alpaka yünü, tiftik yünü, viskon ve sentetik materyallerle karıştırılarak da elde edilmektedir.
Tüvit, 18. yüzyılda soğuk kış günlerinde sıcak tuttuğu için İskoçya’da çiftçiler tarafından tercih edilmiştir. Şu anda ise daha renkli motiflerle kullanılmaktadır. Moda tarihinin en ikonik parçalarından biri olan tüvit ceket ise Coco Chanel tarafından tasarlanmıştır.
Özellikler
Buruşmaz.
Yünden yapılırsa sıcak tutar.
Dayanıklıdır ve neme karşı dirençlidir.
Bakım
Tüvit ürünler özel poşet veya bez çantalarda saklanarak güvelerden korunmalıdır.
Yıkanırsa çekme yapabileceği için kuru temizleme önerilir. Genellikle ütü istemez.
Materyal rehberinde neler bulabilirsiniz?
Moda sektöründe yer alan ürünler pek çok farklı materyalden oluşabilir. Peki, hangi materyale ve kumaşa göre ürün satın alacağımıza nasıl karar veririz? Materyaller nereden gelir ve en iyi özellikleri nelerdir? Yün ve ipek nasıl üretilir? Pamuk nerede ve nasıl yetiştirilir?
Materyal rehberimizde, bu ve benzeri soruların cevabını bulabilirsiniz. Hangi materyalin nasıl yıkanması gerektiğine dair detaylara erişebilirsiniz. Materyal rehberimizin amacı, size sektörde yer alan alternatiflerle ilgili önemli bilgiler sunmaktır.